Landelijke Diaconale Dag

Gisteren, 17 november, was de landelijke diaconale dag in Utrecht. Onze groep was met nog twee groepen genomineerd voor het meest in het oog springende diaconale initiatief 2012 binnen de PKN. Eerst werd een kort filmpje over ons project vertoond aan de ongeveer 1000 bezoekers. Vervolgens namen we de symbolische prijs in ontvangst, waar we erg trots op zijn. In overleg met directeur Hans Trein van Comin wordt deze besteed aan medische apparatuur t.b.v. Sueli, een Kaingangmeisje dat we in één van de inheemse stammen in Brazilië hebben ontmoet. Zij voltooit binnenkort de opleiding voor gezondheidsverzorgster en zal zich daarmee binnen haar eigen stam verdienstelijk gaan maken. Bent u benieuwd naar het filmpje? U kunt het bekijken via deze link:

http://www.youtube.com/watch?v=AF_O6KzjhaU&feature=youtu.be

stuk in de kerkbladen

Ik weet niet wat u ervan dacht, maar ik zou toch denken dat de jongeren wat minder actief zouden zijn nu de reis achter de rug is. Ze hebben veel acties gevoerd, en dan zo'n intensieve reis. En vervolgens gaat het (nieuwe) leven weer door: studie, vrienden....

Maar niets is minder waar!!! Ze zijn nog steeds zo enthousiast en willen graag hun verhaal nog kwijt: aan familie, vrienden, u met zijn allen.... Ze willen vertellen, laten zien, geld inzamelen voor het werk van Comin zodat zij hun werk kunnen voorzetten, strijden voor de rechten van de inheemse volkeren in Brazilië... Dus voorlopig vind u gewoon iedere maand deze inmiddels vetrouwde rubriek in het kerkblad. En zult u de belevenissen van de jongeren nog steeds kunnen volgen op hun weblog http://achterhoekiscomin.reismee.nl/ (ook al zijn ze gewoon in Nederland dus).

Op 28 september was er in Eibergen weer een Braziliaanse maaltijd. Maar liefst 50 mensen hebben zich weer goed laten voedden door Maze, onze top chef uit Brazilië!!! Bedankt Maze!!! En vervolgens hebben zo'n 95 mensen de verhalen gehoord, de foto's gezien en de Braziliaanse thee geproefd! Heeft u dit gemist (zoals ik)? Zo, dan hebt u echt iets gemist!!!!

• Het project van de jongeren voor Comin van de 4 gemeenten is genomineerd als voor Het Beste interactieve Project van de Landelijke Diaconie. Er is een filmpje opgenomen dat getoond wordt op 17 November, op de Landelijke Diaconale Dag, en dan wordt ook de uitslag bekend gemaakt!!!! Deze jongeren zetten Neede, Eibergen-Rekken, Lichtenvoorde en Groenlo op de kaart van kerkelijk Nederland!!
• Op 7 December is er weer een Adventsmarkt in Neede.
• En vanaf 7 December kunt u weer uw kerstpost inleveren in de Huve op het kerkelijk bureau. De post voor binnen de bebouwde kom van Eibergen wordt door de jongeren en de steungroepleden bezorgd. Het enige wat u hoeft te doen: kaarten schrijven, brengen naar de Huve of afleveren op zondag in de kerk en er in plaats van een postzegel, 35 ct per kaart bij doen. De opbrengst is weer voor Comin.

Namens de jongeren en de project en steungroep, Liesbeth Speelman

Antwoorden op vragen gemeente

Gemeenteleden hebben ons in de uitzwaaidienst in Neede verschillende vragen meegegeven. Wij hebben geprobeerd om hier zo duidelijk mogelijk antwoord op te krijgen. Meestal is dat ook gelukt. We hebben de vragen op levensthema gesorteerd. Soms hebben we een keuze gemaakt om te antwoorden vanuit het perspectief van de inheemse bevolking of juist dat van de niet-inheemse Braziliaanse bevolking. Vragen die sterk op andere leken hebben we weggelaten. De vragen zijn ook uitgedeeld tijdens de presentatie op vrijdag 28 september.

Vrijheid

Hoe is het onderwijs daar? Zijn er mogelijkheden voor iedereen?

Alle inheemsen kunnen naar de basisschool en de middelbare school. Sommige stammen hebben eigen scholen. Deze worden dan betaald door de staat en ze hebben ook de mogelijkheid om de kinderen de eigen taal en cultuur aan te leren. Kleinere stammen hebben deze mogelijkheid duidelijk niet. Zij draaien mee op een reguliere school, waar ze vaak gediscrimineerd worden als de andere kinderen erachter komen dat ze inheemsen zijn. Vaak is het niet moeilijk om hier achter te komen, omdat de inheemsen nogal naar rook ruiken.

Er zijn publieke en private middelbare scholen in Brazilië. De private zijn kwalitatief beter, maar ook een stuk duurder. Rijke kinderen volgen dus het beste onderwijs. De publieke zijn goedkoop maar niet zo goed. De inheemsen bezoeken de publieke scholen.

Bij de universiteiten is het precies andersom: de publieke universiteiten zijn goedkoop, maar wel beter dan de dure private universiteiten. Iedereen wil dus naar de publieke universiteiten. Daarom is daar een toelatingsexamen voor ingesteld. Dit toelatingsexamen kan je bijna alleen maar halen als je een private middelbare school hebt bezocht, omdat je dan kwalitatief beter onderwijs gevolgd hebt. Rijke kinderen mogen daarom naar de goede gratis universiteit, terwijl arme kinderen naar een dure universiteit moeten. Daarom zijn lang niet alle arme kinderen in staat om te gaan studeren. Dit geldt ook voor de inheemse bevolking, die vaak niet de middelen heeft om een private universiteit te betalen. Bij één van de stammen die wij bezocht hebben waren door de lokale overheid voor alle inheemsen in die regio jaarlijks tien plaatsen op de publieke universiteit beschikbaar gesteld, zodat er toch een aantal inheemsen in staat was de universiteit te bezoeken.

Wat betekent vrijheid voor inheemsen?

Dit is uiteraard erg verschillend, maar wij ervoeren dat de inheemse stammen zich vrij voelen als ze kunnen leven op de manier zoals zij dit willen. Vaak lukt dit niet, omdat ze niet kunnen leven van hun traditionele levenswijze omdat ze bijvoorbeeld niet genoeg grond hebben. Dan voelen ze zich gedwongen door de maatschappij. Als dit niet hoeft voelen ze zich dus vrij.

Als je denkt aan de generatie na jou: Hoe hoop jij dat vrijheid er voor hen uitziet?

Dat zij kunnen leven zoals zij dat willen, zonder daarvoor strijd te hoeven voeren met de niet-inheemse bevolking of met andere inheemse volken over bijvoorbeeld landbezit.

Hoe zit het met godsdienstvrijheid?

De inheemse bevolking heeft over het algemeen godsdienstvrijheid. In sommige stammen speelt de traditionele natuurgodsdienst nog een belangrijke rol. Deze natuurgodsdienst is gewoon toegestaan en alle stamleden zijn dan ook aanhanger van die godsdienst. De anderen zouden waarschijnlijk wel vreemd opkijken als één iemand van die stam Christelijk werd. In andere stammen speelt de godsdienst een veel minder belangrijke rol. In die stammen was wel een aantal Christenen onder de inheemsen. In alle stammen waren missionarissen langsgekomen, en veel inheemsen waren ook al meerdere keren gedoopt door afgevaardigden van verschillende soorten religie. In dat opzicht worden ze dus niet echt vrij gelaten, maar ze gaven aan dat hun christen-zijn vaak beperkt bleef tot dopen, hoewel sommige inheemsen wel regelmatig de kerk in de stad bezochten.

Vrijheid van meningsuiting

Is je mening uiten voor man en vrouw hetzelfde?

Beide mogen hun mening uiten, en in sommige inheemse dorpen was er ook een vrouw als stamhoofd. Ze zijn dus gelijkwaardig. Het is wel duidelijk dat ze niet gelijk zijn, want toen wij er waren regen vrouwen kraaltjes en gingen mannen het bos in om te jagen.

Heeft de inheemse bevolking een stem binnen de plaatselijke overheid? (gemeenteraad)

In één stad waar wij waren was er onlangs de eerste afgevaardigde van de inheemse bevolking binnen de gemeente benoemd. Deze zat niet in de gemeenteraad, maar was een departementshoofd van een gemeenteafdeling. Binnenkort zijn er in deze gemeente burgemeestersverkiezingen, waar ook inheemsen aan mee gaan doen. Er doen aan deze verkiezingen wel meerdere inheemsen mee, wat het gebrek aan eenheid onder de inheemse bevolking benadrukt.

Jong en oud

Uit hoeveel personen bestaat een gezin?

Dit is bij de inheemse stammen niet anders dan bij ons.

Passen grootouders op kleinkinderen?

Ja, ze zorgen allemaal voor elkaar. Wat opviel was ook vooral de zorgtaak voor de iets oudere kinderen. Kinderen van acht zorgden al voor hun jongere broertjes en zusjes, zodat hun ouders producten konden maken of verkopen.

Door wie worden ouderen verzorgd?

Door familieleden. Bij de inheemse stammen hebben ze niet iets als een bejaardentehuis. Voor zover wij hebben kunnen zien wonen ouderen ook niet bij hun kinderen in huis, maar omdat iedereen in hetzelfde kleine dorp woont waren de kinderen goed in staat om vanuit een ander huis voor hun ouders te zorgen. Wat ook opviel was het grote respect dat er voor de ouderen was. Toen we gingen eten kregen eerst de ouders van het stamhoofd hun diner, toen wij als gasten en toen de rest. Steeds was er eerst aandacht voor de ouderen.

Worden ze gesteund door de ouderen?

Ze leren veel van de ouderen. Van de ouderen krijgen ze hun cultuur, taal en gebruiken mee en leren ze al van jongs af aan hoe ze voor de natuur moeten zorgen.

Zijn er clubs of verenigingen voor jongeren?

Bij de inheemsen waren geen verenigingen. Een inheems dorp is eigenlijk één grote vereniging. Wel voetbalden ze soms tegen andere inheemse dorpen, maar iedereen kon daaraan meedoen.

Kennen ze het begrip ”eenzaamheid” onder de ouderen?

Nee, ze leven in een heel klein dorp, waarvan de inwoners een hechte gemeenschap vormen. Er is dus altijd wel aanspraak.

Voelen zij binding met kerken uit andere landen?

Dit zagen we zeer duidelijk in Cidade de Deus, een sloppenwijk. De Anglicaanse kerk waar we te gast waren was het kloppend hart van dat deel van de wijk, met allemaal activiteiten voor wijkbewoners. Wij kwamen er daar achter dat deze kerk ooit gebouwd is met geld van de Nederlandse Protestantse Kerk. De priester waar we te gast waren wist dit precies en was heel blij dat hij ons als leden van de Protestantse Kerk nu kon laten zien wat er met het geld gebeurd was. Hij voelde dus zeker binding met onze kerk.

Wat zijn rituelen rond de geboorte?

Voor de Guarani geldt dat er veel vrouwen bij een bevalling aanwezig zijn, de spiritueel leider rookt dan een pijp. Ze beweerden zelf dat er hierdoor nooit een bevalling misgaat. Na de bevalling zoekt de spiritueel leider een naam voor het pasgeboren kind in de kosmos.

Gezondheid en voeding

Is gezond eten en voldoende bewegen ook een belangrijk item?

In de sloppenwijken leven de mensen erg ongezond. Wij kwamen erachter dat het probleem is dat zij zich niet genoeg groente en fruit kunnen veroorloven, waardoor ze ongezond eten. Dit wordt bevorderd door de reclame. Van een priester in Cidade de Deus hoorden we dat mensen in sloppenwijken denken dat het goed is om coca-cola te drinken omdat ze de reclame daarvoor overal terugzagen.

Wat betreft bewegen: dat is wel een belangrijk item. Wij zagen overal mensen hardlopen, skaten enz. Dit werd door de overheid ook bevorderd door fitnesstoestellen langs het strand, waar mensen ook daadwerkelijk gebruik van maakten. Zeker met de Olympische spelen in het vooruitzicht wordt bewegen daar erg bevorderd. Bovendien waren er overal voetbalveldjes die we de hele dag, zelfs om elf uur 's avonds, nog volop gebruikt zagen worden. Dit is waarschijnlijk minder uit gezondheidsoverwegingen, maar het geeft wel aan dat bewegen een belangrijke plaats heeft in de Braziliaanse maatschappij.

Hoe is het met de eerste levensbehoeften? Is er genoeg eten, drinken enz. voor iedereen?

Reguliere Braziliaanse bevolking: Er is armoede, maar deze is niet zo erg als bijvoorbeeld in Afrika. Armen in de sloppenwijken hebben wel genoeg te eten, alleen wat ze binnenkrijgen is niet zo voedzaam en gezond.

Inheemse bevolking: De inheemse bevolking leefde vroeger van de natuur. Nu proberen ze dat nog steeds, maar dat is heel lastig omdat ze niet genoeg grond hebben. Daarom proberen ze in hun eerste levensbehoeften te voorzien door de verkoop van hun handwerkproducten. Als dat niet lukt, zijn er vanuit de overheid en hulporganisaties hulppakketten beschikbaar met eten en kleding. Hiervoor moeten ze dan wel zelf de weg weten naar deze voorzieningen, het is niet zo dat ze automatisch aangeboden worden als je te weinig inkomen hebt.

Werk en vrije tijd

Hoeveel tijd neemt werk in beslag? Is vrije tijd niet ook werk bij inheemse bevolking? Zij zijn toch altijd bezig te zorgen en te overleven in de natuur?

Vroeger werkten de inheemsen om te overleven. Ze zagen dat niet als werk zoals wij dat zien. Dit verandert wel steeds meer. Ze werken tegenwoordig wel echt om producten te produceren en die te verkopen. Ze werken wel allemaal voor zichzelf, dus ze hebben geen vaste arbeidstijden o.i.d. Ze werken tot ze genoeg geproduceerd en verkocht hebben om van te kunnen leven.

Wordt er in Brazilië ook geluisterd naar muziek waar we in Nederland naar luisteren?

Ja, maar het is eerder andersom. De Braziliaanse hits worden de laatste tijd vaak ook in Nederland populair. Engelse nummers die we hier goed vinden worden daar ook geluisterd.

Zingeving

Geloof is in Nederland vaak een zwaar onderwerp en weinig besproken. Het is steeds meer: ieder voor zich. Hoe voelen de mensen dat daar?

Bij de inheemse volken: geloof maakt als vanzelfsprekend deel uit van hun cultuur. De meesten zijn aanhangers van de natuurgodsdienst.

In Sao Leopoldo (Zuid-Brazilië): Vergelijkbaar met ons, de leden van de Lutherse kerk maakten zich zorgen over dat er minder mensen, vooral minder jongeren, naar de kerk gaan.

In Cidade de Deus (sloppenwijk): heel veel mensen, vooral ook jongeren, gaan wel naar de kerk, vooral naar de Rooms-Katholieke. Geloof speelt een belangrijke rol. Hoewel mensen onderling soms weinig respect hebben en elkaar letterlijk doodslaan, liepen wij er heel veilig omdat wij met een Anglicaanse priester waren die door iedereen zeer gerespecteerd werd.

Heilige en symbolische plekken

Welke gebeurtenissen uit het verleden van jullie volk herdenken jullie nog steeds? Waar herdenken jullie? Een speciale plek in jullie dorp? Thuis?

De inheemsen hadden niet zulke gebeurtenissen die ze herdachten. De Lutherse gemeenschap bij wie we te gast waren in Sao Leopoldo herdacht wel een aantal gebeurtenissen. De belangrijkste was de komst van de Duitse immigranten een paar honderd jaar geleden. Dat feest was vlak nadat wij er waren, dus toen wij er waren hingen overal Duitse vlaggen en was overal ‘Bratwurst’ te koop. Ook het Braziliaanse onafhankelijkheidsfeest werd daar gevierd, net als de herdenking van de (verloren) onafhankelijkheidsoorlog van Rio grande do Sul, de staat waar we waren.

Hebben jullie ook bedevaartsplaatsen waar je naartoe gaat?

Nee, dit hadden de inheemse volken niet. Wij dachten dat dit komt omdat dit minder een rol speelt bij volken die van oorsprong niet op één plek wonen.

Afscheid

We nemen hier dagelijks afscheid van elkaar en zien elkaar vaak snel weer terug, vooral in een klein land als Nederland, met een grote mobiliteit. Hoe gaat dat in Brazilië? Familie of werk op afstand?

In Brazilië is dit wel anders. Eén van de gastgezinnen had een dochter die in een andere staat woont. Als zij ‘even’ op bezoek komt, moet ze 6 uur vliegen. Omdat ze ziek wordt van vliegen, neemt ze de bus. Dan is ze 52 uur bezig. Daarom komt ze ook voor minstens een maand als ze komt. ‘De bus nemen’ is wel heel anders dan in Nederland. Voor streekbussen is het de bedoeling dat je van tevoren reserveert en dan zit je uren in een publieke touringcar die alleen in belangrijke plaatsen stopt.

Moet je de aankondiging van bijvoorbeeld een begrafenis lang van tevoren doen, rekening houdend met mindere mobiliteit?

In Brazilië is het gebruik dat begrafenissen binnen 24 uur na overlijden plaatsvinden. Er wordt dus geen rekening gehouden met mindere mobiliteit.

Relaties en vriendschappen

Zijn er relaties en/of vriendschappen tussen oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers vanuit Europa?

Relaties zijn er wel, maar niet veel. ‘Nieuwkomers’ worden raar aangekeken als ze met een inheemse trouwen. Voor inheemsen is het de bedoeling dat ze met leden van hun eigen volk trouwen. Ze mogen wel met niet-inheemsen of leden van een ander inheems volk trouwen, maar dan kunnen ze meestal niet in hun dorp blijven wonen. De ene stam was hierin progressiever dan de andere.

Wat betreft vriendschappen: vaak zijn deze er niet omdat inheemsen als minderwaardig worden gezien en op school al gediscrimineerd worden. Met ‘blanken’ die de inheemsen als gelijk zien zijn er op de lange termijn wel vriendschappen, bijvoorbeeld met de medewerkers van Comin.

Kun je als homo trouwen in Brazilië?

Dit is (nog) niet mogelijk.

Samenleven

Hoe is de verhouding vrouw/man bij bijvoorbeeld beroepsbevolking, politiek, dominees?

Dat is vergelijkbaar met ons, hoewel politici vooral mannen zijn. De president is wel een vrouw.

Wat doet de hogere overheid met de jarenlange bemoeienis door Comin?

Comin werkt vooral samen met de lagere overheid. Van de federale overheid heeft Comin een enkele keer een subsidie gekregen, bijvoorbeeld om lesmateriaal te ontwikkelen. Er is wel veel verschil tussen de federale overheid en de lagere overheid. De federale overheid beschouwt de inheemse bevolking op papier als volwaardig, maar in de praktijk blijkt anders. Sommige lagere overheden zetten zich wel in voor de inheemse bevolking, maar niet alle doen dit.

Zijn er vanuit de overheid sociale voorzieningen getroffen?

Ja, mensen hebben recht op een pensioen. Ook inheemsen hebben hier recht op. Je krijgt het niet automatisch, je moet er wel zelf achteraan.

In de sloppenwijk Cidade de Deus was er een soort gaarkeuken, waar armen voor 40 cent een gezonde maaltijd konden krijgen. Dit had echter waarschijnlijk ook te maken met een poging van Rio de Janeiro om het imago te verbeteren voor de aanstaande Olympische Spelen.

Hoeveel vakantie hebben ze en hebben ze vakantie?

De kinderen hebben wel reguliere schoolvakanties. De inheemsen werken in hun eigen tempo, maar ze produceren altijd precies genoeg om van in leven te blijven, dus het gebeurt niet vaak dat ze echt niks doen.

Hoe beleven de mensen daar hun/ het geloof en hoe vieren ze dat?

Bij de inheemse bevolking is er een spiritueel leider die zich de hele dag bezig houdt met geloof. Voor de andere mensen is het een vanzelfsprekend onderdeel van hun dagelijks leven door bijvoorbeeld goed met de natuur om te gaan. Veel rondom hun geloof is geheim voor niet-inheemsen.

Welke missstanden zou iemand uit Brazilië hier in Nederland wel eens aan willen pakken?

Ze vroegen aan ons of wij ook inheemse volken hadden in Nederland. Wij antwoordden dat dit niet zo is, maar dat wij ook minderheidsgroepen hebben die soms achtergesteld worden. Bij ons zijn dit juist vaak de nieuwkomers. Dit vonden ze erg interessant.

Hoe is het met de verdeling van de welvaart voor ALLE mensen in Brazilië?

Het was erg opvallend hoeveel economische verschillen er zijn. Alleen al in Rio leeft 20% van de bevolking, ongeveer 2,5 miljoen mensen, in sloppenwijken. Zij hebben wel genoeg te eten maar daar houdt het dan ook mee op. Voor goede gezondheidszorg bijvoorbeeld moeten ze heel lang wachten en ze hebben geen fatsoenlijke woningen. Soms was het contrast schrijnend om te zien, als naast zo'n sloppenwijk appartementen met zwembaden en beveiligers lagen. Deze beveiliging is trouwens niet alleen voor de upper-class, maar eigenlijk heeft iedereen die het zich kan veroorloven dat. Voor elk huis en elke winkel stonden hekken, schrikdraad en camerabewaking, ook waar wij in gastgezinnen zaten. Dankzij het grote verschil tussen arm en rijk is er ook relatief veel misdaad omdat armen toch weinig te verliezen hebben, waardoor deze veiligheidsmaatregelen ook echt noodzakelijk zijn.

terugkomweekend

Hallo!

Afgelopen weekend hadden we een terugkomweekend met onze groep. Dit terugkomweekend vond plaats op het Changemakersfestival in Heino (bij Zwolle). Het festival werd georganiseerd door 3 organisaties die reizen organiseren, waaronder Togetthere.We sliepen in een huisje samen met de groep die naar Rwanda is geweeest, waarmee we ook samen de voorbereiding hebben gedaan.

We hadden allemaal iets meegenomen ons deed denken aan Brazilië. Nadat we vrijdagavond aangekomenwaren aten we samen en daarna hebbenwe samen met de Rwandagroepover onze meegebrachte dingen verteld. Ook hadden we het over hoe we wat we in Brazilië ontdekt hebben, in Nederland kunnen gebruiken. De rest van de avond hebben we gezellig met z'n allen bijgepraat.

De volgende ochtend startten we de dag met reflecteren over onze reis. Hiervoor gebruikten we de kaarsen die horen bij de levensparels. Vervolgens hadden we een bijeenkomst voor alle medewerkers, vrijwilligers en reizigers van Togetthere, waarin we vierden dat Togetthere vijf jaar bestond. We maakten hier schilderijen over onze reis. Sommigen maakten samen een een schilderij met alle dingen die we in Brazilië zijn tegengekomen en anderen maakten sameneen schilderij waarop alles wat ze tekenden symbool stond voor ontmoeting.

Hierna werd het festival officieel geopend. We hebben balonnen opgelaten, dus als u een changemaker ballon in uw achtertuin vindt, weet u waar die vandaan komt. Er was een optreden van een dansgroep die naar Roemenië is geweest. Wij hebben daarna nog een workshop van Kerk in Actie gehad over fondsenwerving. Vervolgens hadden we nog even tijd om te praten, waarna we afscheid namen en de trein naar huis namen.

In het volgende impressiefilmpje van het Changemakers festival zijn wijnog evente zien terwijl we aan het schilderen zijn: http://www.youtube.com/watch?v=4utCBsvaIlU

Graag willen we jullie tenslotte uitnodigen voor aanstaande vrijdag. Om 18.00 uur serveren wij een heerlijke Braziliaanse maaltijd. De kosten hiervoor zijn 15 euro, dat na aftrek van de kosten geheel ten goede komt aan Comin. Op http://www.pkneibergen.nl/index.php/nieuws/499-brazilie-verhalen vindt u hoe u zich hiervoor op kunt geven. Mocht u op dat tijdstip niet kunnen, aansluitend op deze maaltijd geven wij een presentatie over onze reis. Hier bent u van harte welkom, ook als u niet de maaltijd bijwoont. Hier hoeft u zich niet voor op te geven. Vanaf 19.30 staat de koffie klaar in de Huve in Eibergen, waarna wij ons verhaal zullen houden. Wij hopen dat jullie hier allemaal aanwezig zullen zijn! Extra leuk: deze avond zal ook gefilmd worden door een filmploeg, omdat wij als achterhoekse gemeenten dankzij ons Braziliëproject genomineerd zijn voor de prijs voor de meest interactieve gemeente van Nederland.

En we zijn weer thuis!

Hallo!

Al bijna een week geleden zijn we weer aangekomen in Nederland. Wat gaat dat toch snel! We vonden het laatste verhaal een beetje gek om mee af te sluiten, dus vandaar dat we nog even een kort verhaaltje schrijven.

We zijn met z'n tienen als groep weggegaan maar zoals jullie wel weten is Jan-Peter vanuit Foz do Iguaçu naar zijn zoontje gegaan in Bordeaux, omdat hij hersenvliesontsteking had. Wat een verschrikkelijke dag was dat, 26 juli. Op die dag merkten we zo sterk dat we niet zomaar ergens zaten, maar gewoon helemaal aan de andere kant van de wereld! Het was voor ons ook erg moeilijk hoe wij dit als groep moesten laten weten aan Nederland. We hebben dit zo goed mogelijk proberen te doen, maar zoals ik al zei viel dit niet mee. Met Maurits gaat het ondertussen langzamerhand beter, en we hopen natuurlijk met z'n allen dat hij er weer helemaal bovenop komt! Als het goed is komen ze morgen naar Nederland.

Voor iedereen was het wel weer erg wennen om hier in Nederland te zijn! Het tijdsverschil speelde daar onder andere in mee, maar vooral het weer verder leven zonder de groep viel mij wel tegen! Wat een geweldige groep waren we met z'n allen

Het was een geweldige reis waarin we zoveel gezien en beleefd hebben! Er zijn zoveel mensen die we moeten bedanken voor het mogelijk maken hiervan! HEEL ERG BEDANKT ALLEMAAL

TOT ZIENS!

Rosemerijn

28 juli

Vandaag hebben we de watervallen van de Iguaçu bezocht.

Gisteren hebben we de Braziliaanse kant bezocht, vandaag de Argentijnse. Na lang in de rij staan hadden we er weer een stempel in het paspoort bij. Vervolgens reden we naar de watervallen. Dit was erg indrukwekkend. Lastig te beschrijven, maar op de foto's krijg je een goede indruk. We hebben veel gezien in korte tijd omdat we het vliegtuig moesten halen. Om 18 uur vlogen we van Foz d'Iguaçu naar Rio de Janeiro om daar onze laatste avond in Brazilië samen te beleven.

Ondertussen wordt onze weblog ook gevolgd door Brazilianen, zelfs Guarani, erg leuk!Op onze weblog en ook op facebook zien we steeds veel leuke reacties voorbij komen, bedankt iedereen.

25 juli

We begonnen de ochtend met een interview. Er kwam een vrouw van de krant, die ons allerlei vragen stelde over onze reis. Ze vinden het hier blijkbaar erg bijzonder dat erNederlanders zijn.Daarna gingen we met 3 auto's richting de Guarani (vlak bij Tenente Portela). Het was een avontuurlijk ritje, want de wegenwaren erg modderig en we sliptener overheen.Bij de Guarani werden we ontvangen in het schoolgebouw, dat er net nieuw stond. Het was een ergmoderngebouw, dat er was neergezet door de staat. Het vrouwelijke opperhoofd deed een welkomstwoordje en we kregen een rondleiding in de school. Daarna was het tijd om te eten. We kregen een paar typischegerechten van de Guarani te eten (zoeteaardappel, cassave, een heel vast brood van maismeel en water en rijst met rundvlees). Het smaakte allemaal erg lekker! Nahet etenkonden we weer allerlei dingen kopen dieze hadden gemaakt. Veel mooie beeldjes van dieren en mandjes. De Guarani wilde iets van henzelf laten zien en ze wilden een optreden van ons zien. Zij begonnen meteen lied met een dans erbij. Het lied ging over dat je zuinig moet zijn op de wereld. Het was erg mooi om te zien,ze hadden ook speciale kleding aan. Daarna waren wij aan de beurt. We deden weer ons mooie liedje over de bloemen, de bergen en de groene heuvels waar we zo veel van houden. Ze vonden het erg mooi, want wekregen een groot applaus.We deden ook nog een liedje met bekertjes enzang van Eveline en Rosemerijn. Ze waren hier erg vanonder de indruk enwe leerden hen ook nog hoeje het ritme met de bekertjes moet maken.Hierna zijn weeen gedeelte van het gebied doorgelopen. We gingen naar de spiritueel leider, die bij het gebedshuis zat.Er was gisteriemand van de Guarani overleden, die nu in het gebedshuis lag. Hij vertelde ons iets over het gebedshuis. We vonden het wel een grote eer dat hij ons vertelde over het gebedshuis, want het is eigenlijk echt iets van hunzelf. Hierna gingen we terug naar de school en hebben we afscheid genomen van iedereen. Het was een indrukwekkende dag.

Lidwien en Annemarie

Dinsdag 25 juli

Vandaag hebben we gesproken met medewerkers van COMIN uit Tenentela Portela. Zij vertelden ons over hun werk in het noorden van Zuid-Brazilië. Ze hebben ons veel verteld en uitgelegd over het probleem wat betreft de grond van de rechten van de inheemsen. Er werd veel vereld over de geschiedenis van de ontwikkelingen van de rechten van de inheemsen.

's Middags hebben we een filmpje gekeken over leden van de Guarani. Dit filmpje gaf een goed beeld van hoe veel niet-inheemsen tegen inheemsen aankijken. In het filmpje was duidelijk te zien dat de inheemsen als dieren of een soort bezienswaardigheden gezien werden. Dit was best indrukwekkend. Dat mensen niet als mensen gezien worden..

Toen het filmpje afgelopen was, kregen we bezoek van een lid van de Kaingang die in de buurt van Tenentela Portela wonen. Hij is afgevaardigd voor een departement van de gemeente. Hij vertelde wat zijn rol als afgevaardigde was en dat hij het momenteel niet gemakkelijk had, omdat hij tussen veel departementen heen en weer geslingerd wordt. Hij is de eerste afgevaardigde inheemse die deel neemt in de gemeenteraad.

Na deze informatieve dag gingen we een pizza eten en onze spullen pakken voor de reis van de volgende dag.

Morgen gaan we naar een Guarani-stam. Na dit bezoek gaan we terug naar het hotel. 's Avonds om 22.30u/23.00u vertrekken we naar Foz do Iguacu.

Lidwien